Η Πρωτομαγιά είναι αντιβασκανική και μαγική εορτή, όπως λέει και το όνομα του μήνα στον οποίο από την αρχαιότητα δίνονταν μεταφυσικές ιδιότητες.
Ο εορτασμός της Πρωτομαγιάς έχει τις ρίζες του στις παγανιστικές εορτές του παρελθόντος. Η σημασία της ημέρας αυτής για τους αρχαίους λαούς οφείλεται στο γεγονός πως ημερολογιακά (για το βόρειο ημισφαίριο) η πρώτη ημέρα του Μαΐου βρίσκεται ανάμεσα στην Εαρινή Ισημερία και το Θερινό Ηλιοστάσιο, τοποθετείται δηλαδή στην αρχή της άνοιξης.
Οι πρώτοι εορτασμοί της Πρωτομαγιάς ξεκίνησαν στην προ-χριστιανική Ευρώπη με γιορτές όπως το κέλτικο Μπελτέιν και την εωσφορική γιορτή της Νύχτας του Walpurgis στην κεντρική και βόρεια Ευρώπη. Όμως με την άφιξη του χριστιανισμού στην Ευρώπη, πολλές από αυτές τις γιορτές απαγορεύτηκαν ή έλαβαν χριστιανικό χαρακτήρα. Έτσι, ο εορτασμός της Πρωτομαγιάς έχασε το αρχικό του νόημα.
Παραδόσεις και έθιμα:
Καταρχάς το βασικότερο και το πιο γνωστό έθιμο είναι η πρωτομαγιάτικη έξοδος για "να πιάσουμε το Μάη". Οι άνθρωποι ξεχύνονται στην ύπαιθρο χορεύοντας και τραγουδώντας και μαζεύουν λουλούδια για να φτιάξουν όμορφες ανθοδέσμες από αγριολούλουδα ή να πλέξουν στεφάνια, τα οποία στη συνέχεια κρεμάνε σε μια εμφανή θέση του σπιτιού, συνήθως στην πόρτα εισόδου.
Περνώντας στους αρχαίους μας πρόγονους, η Πρωτομαγιά ήταν μέρα της αναγέννησης της φύσης, της ζωής και του έρωτα αλλά και ημέρα ανάστασης των νεκρών. Επίσης θεωρούνταν και ημέρα της μαχητικότητας, της μαγείας και του πολέμου. Εορταζόταν με έντονες εορτές όπως η έξοδος των ανθρώπων στην ύπαιθρο με συνοδεία χορών και τραγουδιών και το μάζεμα λουλουδιών για να πλεχτούν στεφάνια. Κατά την ημέρα εκείνη έβγαινε η βασίλισσα του Μαΐου και στα δρώμενα της ημέρας περιλαμβανόταν μια λατρευτική πομπή προς τιμήν του Ηλίου και των Ωρών (= Εποχών). Στην πομπή περιφερόταν ένα πράσινο κλαδί που μόλις είχε πετάξει φύλλα. Το τύλιγαν με ταινίες και πάνω του κρεμούσαν σύκα, διάφορα ψωμάκια και μικρά φλασκιά γεμάτα κρασί, λάδι και μέλι.
Στους Ρωμαίους συναντάμε τη θεά Φλώρα (ή Χλωρίδα). Η θεά της Άνοιξης έκανε τα λουλούδια να ανθίζουν και τους αγρούς να καρποφορούν. Στην αρχή του Μαΐου διοργάνωναν τα Φλωράλια, γιορτή προς τιμήν της Θεάς, που χάριζε στους ανθρώπους και στη φύση την άνθηση, την νιότη και τον έρωτα. Ο Μάιος ήταν ο τρίτος μήνας του Ρωμαϊκού Ημερολογίου, αντίστοιχος προς τον Θαργηλιώνα του Αττικού Ημερολογίου. Πήρε το όνομά του από τη Μαία (μητέρα του Ερμή) στην οποία προσφέρονταν θυσίες την πρώτη του μήνα. Παράλληλα, την ίδια μέρα, τιμούσαν και τηνύμφη Ηγερία με γιορτές που γίνονταν στη Ρώμη, σε άλσος που έφερε το όνομά της. Επίσης, από τις 28 Απριλίου ως τις 2 Μαΐου γιόρταζαν και τη Φλώρα, τη θεά της βλάστησης. Η Πρωτομαγιά είναι λοιπόν κατάλοιπο των εθίμων των προχριστιανικών χρόνων.
Η μεγάλη αυτή γιορτή - γιορτή της αγάπης αλλά και του πολέμου είχε άμεση σχέση με τις κλιματολογικές συνθήκες της Ατλαντικής και Βόρειας Ευρώπης, όπου δεν υπάρχουν ενδιάμεσες εποχές. Από το μακρύ, κρύο και γκρίζο χειμώνα, περνούσαν στους φωτεινούς μήνες και στο γλυκό ανοιξιάτικο καιρό.
Περνώντας στην Ελλάδα δρώμενο της Πρωτομαγιάς στη χώρα κατά τα νεότερα χρόνια ήταν η ανάσταση του Μαγιόπουλου. Ένας έφηβος ξάπλωνε στα χόρτα μέσα στο δάσος και παρίστανε τον πεθαμένο Διόνυσο. Παράλληλα οι κοπέλες τον στόλιζαν με άνθη και κλαδάκια και του τραγουδούσαν τον κομμό, το θρήνο και τον οδυρμό, μέχρι που να «αναστηθεί» και μαζί με αυτόν όλη η φύση και η πλάση.
Στην Κοζάνη συνηθίζεται, τα χαράματα της Πρωτομαγιάς, όλα τα κορίτσια του χωριού να ντύνονται με τοπικές παραδοσιακές φορεσιές, να βγαίνουν έξω από το χωριό, να μαζεύουν λουλούδια και φτιάχνουν στεφάνια. Τρίβουν τα μάγουλά τους με παπαρούνες για να κοκκινίσουν και δένουν στο κεφάλι ή στη μέση χλωρή βρίζα για να μην πονούν. Στη συνέχεια χορεύουν και τραγουδούν παλαιά δημοτικά τραγούδια που αναφέρονται στο Μάη και αργότερα, μέσα στο πρωινό, κατεβαίνουν στην πλατεία του χωριού όπου και χορεύουν κρατώντας λουλούδια .
Στα Κλήδονα, την παραμονή της πρωτομαγιάς τα κορίτσια του χωριού μαζεύουν κλύδωνα (είδος λουλουδιού) και άλλα λουλούδια και τα βάζουν μέσα σε μια στάμνα. Στη συνέχεια, κάνουν το γύρο του χωριού κρατώντας την και τραγουδώντας. Έπειτα, μαζεύονται στην πλατεία του χωριού και χορεύουν γύρω από την καλύβα, την οποία έφτιαξαν την ίδια ημέρα τα αγόρια του χωριού. Όταν τελειώσουν το χορό, κρύβουν τη στάμνα με τα λουλούδια από τα αγόρια και εκείνα ψάχνουν να τη βρουν. Το επόμενο βράδυ, τα κορίτσια με τη στάμνα γεμάτη λουλούδια γυρίζουν στους δρόμους του χωριού τραγουδώντας για τελευταία φορά σήμερα. Τέλος, μαζεύονται στην πλατεία όπου φανερώνουν τη στάμνα και βγάζουν από μέσα τα λουλούδια, ευχόμενες για την καλή τους τύχη. Στη συνέχεια, θα κάψουν την καλύβα και γύρω από αυτή θα στηθεί χορός από τα κορίτσια και τα αγόρια.
Στην Σκόπελο, τέτοια μέρα οι νύφες πλέκουν στεφάνια από λουλούδια και τα χαρίζουν στις πεθερές τους. Το στεφάνι πρέπει να έχει οπωσδήποτε μια μεγάλη κορδέλα, που την δένουν φιόγκο και στερεώνουν επάνω του ένα χρυσό νόμισμα. Το δώρο αυτό συνοδεύεται με καλαθάκι γεμάτο κουλουράκια και την απαραίτητη κανάτα, που περιέχει γάλα και καφέ.
Ωστόσο ο Μάιος θεωρείται από το λαό μας ακατάλληλος μήνας για την τέλεση γάμων. Έθιμο που ξεκινάει από τους ρωμαϊκούς χρόνους που αυτό το μήνα γιόρταζαν τα «Λεμούρια» μια γιορτή προς τιμή των νεκρών.
0 σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου